Varkenssector ontgoocheld in EU-beleid

In een periode waarin de prijzen voor varkensvlees sterk zijn gestegen, en zes maanden nadat de kwestie voor het eerst aan op de agenda werd gezet, komt de Europese Commissie met steun. “Dit is zeer bitter voor de Vlaamse varkenshouders”, zeggen de Vlaamse varkenshoudersorganisaties.

Sinds september vorig jaar vragen verschillende lidstaten de Europese Commissie om de crisis in de varkenshouderij aan te pakken. Door de combinatie van de Afrikaanse varkenspestepidemie in verschillende lidstaten en de gevolgen van de coronaire pandemie zijn de varkensprijzen lange tijd extreem laag geweest. Tegelijk werden de varkenshouders geconfronteerd met stijgende voerkosten. Als gevolg daarvan moesten zij maandenlang tot 30 euro per varken bijleggen (verlies).

Brede coalitie

Er werden onder meer specifieke maatregelen genomen in Polen (100 miljoen euro) en Frankrijk (270 miljoen euro). Nederlandse varkenshouders hadden al steun ontvangen in het kader van Coronasteun. In Vlaanderen stelde Vlaams minister van Landbouw Hilde Crevits (CD&V) 16 miljoen euro ter beschikking om de ergste problemen van varkenshouders te verlichten, maar slechts 5,75 miljoen euro ging rechtstreeks naar varkenshouders en alleen naar jonge boeren en boeren die recent duurzame investeringen hadden gedaan.

Particuliere opslag en liquiditeitssteun

Na de voorstelling door de Europese Commissie van haar pakket crisismaatregelen om de voedselzekerheid en -betaalbaarheid te garanderen, heeft één van de maatregelen voor ophef gezorgd in de Vlaamse varkenssector. De Commissie heeft besloten particuliere opslag van varkensvlees toe te staan.

Er wordt geen afzonderlijke financiële steun voor varkenshouders vermeld, maar zij zullen wél kunnen rekenen op steun uit het tijdelijke fonds om de aanzienlijke stijging van de kosten voor onder meer energie, meststoffen en voeder op te vangen. België zal hiervoor 6,27 miljoen euro van Europa ontvangen, een bedrag dat in uitzonderlijke gevallen door de lidstaten met maximaal 200% kan worden verhoogd.

Sector is teleurgesteld

De landbouworganisaties zijn geenszins tevreden met het besluit van de Commissie. Vooral particuliere opslag vindt weinig bijval. “Als er iets fout gaat, doet de Commissie maandenlang niets, hoewel de lidstaten dat massaal eisen”, zegt Paul Cerpentier van ABS. “Nu de markt zich herstelt, onderneemt de Commissie actie. Dit is onbegrijpelijk. Bovendien zien wij weinig toegevoegde waarde in particuliere opslag. Wie zal reageren nu de prijzen relatief hoog zijn?

“De wegen van de Commissie zijn ondoorzichtig”, zegt Pieter Verhelst van Boerenbond. “Het kan worden samengevat als ‘too little, too late”. Hij is er ook van overtuigd dat particuliere opslag niet is wat de markt nodig heeft. “Het betekent alleen dat de crisis zich uitbreidt. Wij van de Boerenbond hebben nooit aan deze eis meegewerkt. Wij hebben om liquiditeitssteun gevraagd. Hij geeft toe dat het budget voor de crisisreserve beperkt is, maar met wat de lidstaten ervoor in de plaats stellen, zou het iets kunnen betekenen.

Ook de Belgische Vleesfederatie (FEBEV) is niet erg gelukkig met de beslissing om particuliere opslag toe te staan. “De diepvriezers in de Belgische slachthuizen en uitsnijderijen zitten nog vol. Dit is waarschijnlijk ook het geval in andere lidstaten,” aldus Michael Gore. “Eerst moeten we van deze voorraden af, daarna is er misschien interesse om het vlees op te slaan. Maar deze belangstelling zal ook afhangen van de opslagtarieven. De tarieven voor 2019 zijn volledig achterhaald met alle huidige kostenstijgingen.”