Verbod op ritueel slachten baart de joden zorgen

Het verbod op rituele slachtingen baart Joden zorgen over de toekomst
De joodse gemeenschap in Antwerpen herstelde zich nog steeds van de verwoestingen van de Holocaust toen de grootvader van Wim van den Brande een van de grootste koosjere slachterijen van Europa opende.

Sinds de oprichting in 1966 heeft de koosjere kippenfabriek zich ontwikkeld met de lokale joodse gemeenschap, die slechts enkele duizenden mensen telde nadat de nazi’s en hun medewerkers de meeste joden in Vlaanderen, de Belgische regio met Antwerpen als hoofdstad, hadden vermoord.

Eind vorig jaar verwerkte de fabriek van den Brande 80.000 kippen per maand, waaruit blijkt dat de joodse bevolking in de regio sinds 1945 meer dan verviervoudigd is tot 20.000 personen.

Sluiting van koosjer slachthuis

Maar dit alles eindigde vorige maand, toen er een wet in werking trad die rituele slachtmethoden verbiedt, waardoor van den Brande, die niet joods is, gedwongen werd zijn 10 werknemers te ontslaan en zijn winkel te sluiten, in de hoop zijn fabriek naar Hongarije te verplaatsen.

Het heeft minder onmiddellijke gevolgen voor de Antwerpse joden, die eenvoudigweg kunnen overschakelen op de belastingvrije invoer van koosjer vlees uit andere landen van de Europese Unie. Velen van hen beschouwen de wet echter zowel als een verklaring dat zij in België niet gewenst zijn en als uitgangspunt voor verdere vijandige maatregelen.

Nog steeds vlees, uit het buitenland

” In de praktijk maakt het niet veel uit. We hebben nog steeds vlees,” zei Nechemiah Schuldiner, een leider van de Shomre Hadas Orthodoxe Joodse gemeenschap in Antwerpen. “Het probleem is de boodschap die hij stuurt. Tegen de Joden kan men zeggen: “Ze willen je hier niet.

Schuldiner vreest dat de wet, die hij als een verbod beschouwt, een “opmaat is voor het verbod op de invoer van koosjer vlees” en een maatregel die “nieuwe beperkingen, of het nu gaat om de milah of andere elementen van het joodse leven” aankondigt. Milah is het Hebreeuwse woord voor mannelijke besnijdenis.

De nieuwe wet schrijft voor dat alle dieren verdoofd moeten worden voordat ze geslacht worden. De joodse en islamitische religieuze wetten schrijven voor dat dieren bij het slachten bewust moeten zijn. Joodse leiders vrezen ook dat dezelfde politieke krachten – dieren- en kinderbeschermingsactivisten, in overleg met anti-immigratiegroepen – rituele besnijdenis door joden en moslims kunnen verbieden.

Michael Freilich, hoofdredacteur van het Antwerpse Joods Actueel, is het er niet mee eens dat de wet een teken is dat Belgische joden niet gewenst zijn. De Vlaamse overheid heeft volgens hem “veel aandacht besteed aan de joodse gemeenschap en haar noden”. Maar, voegde hij eraan toe, rituele slachtmethoden zijn “te impopulair” in Vlaanderen om door de overheid te worden genegeerd.

Slachten van dieren door moslims

De wet in Vlaanderen is ontstaan uit een publiek debat in 2014 over het slachten van dieren door moslims in ongereguleerde slachthuizen. In West-Europa hebben voorvechters van dierenwelzijn en kinderwelzijn onlangs onwaarschijnlijke bondgenoten gevonden onder individuen en politici die kritiek hebben op de impact van massale moslimimmigratie naar Europa.

Joodse gebruiken, vergelijkbaar met die van moslims, maar decennialang genegeerd of getolereerd, zijn secundaire effecten van deze alliantie geworden.

In Nederland heeft een marginale partij voor de bescherming van dieren in 2011 een wetsvoorstel ingediend waarin een verbod op het slachten zonder bedwelming wordt voorgesteld. Het werd doorgegeven in het lagere huis, grotendeels dankzij de steun van de Partij voor de Vrijheid (anti-islam). De Nederlandse Senaat heeft het verbod in 2012 opgeheven.

In 2013 heeft het Poolse parlement een soortgelijk verbod aangenomen in een context van groeiende ontevredenheid in dit overwegend katholieke land met de komst van miljoenen moslims in de Europese Unie, waaronder Polen. Het Poolse Hooggerechtshof heeft het verbod in 2014 ongedaan gemaakt.

Tegelijkertijd staat het Deense parlement op het punt om te stemmen over een resolutie waarin wordt opgeroepen tot een verbod op niet-medische besnijdenis van mannen. De resolutie begon met een petitie van een kleine groep activisten tegen de besnijdenis, maar verzamelde tienduizenden handtekeningen in het koninkrijk, waarvan de regering een van de meest restrictieve immigratiebeleidsmaatregelen van West-Europa uit het Midden-Oosten heeft.

In deze context is de in België aangenomen wet “duidelijk slechts het begin”, aldus Ari Mandel, een Antwerpse jood die in 2011 Kosher4U opende, een online winkel die gespecialiseerd is in het verzenden van koosjere producten naar afgelegen Europese joodse gemeenschappen in Zweden en Noorwegen.

Verhuizen of aanpassen?

“Het is een domino-effect. Kosjere slachthuizen kunnen verhuizen, maar verhuizen is slechts een tijdelijke oplossing, een uitstel van executie,” voegde hij eraan toe.

Mandel merkte ook op dat de Antwerpse orthodoxe gemeenschappen een aantal van de hoogste normen ter wereld hanteren voor de koosjeroute, wat hun rabbijnen en trouw wantrouwen ten opzichte van buitenlandse labels hoog doet oplopen.

Ritueel slachten van dieren is toegestaan in Frankrijk, Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, Oekraïne en Rusland, waar de overgrote meerderheid van de joden in Europa woont.

Vijf lidstaten van de EU – Zweden, Denemarken, Finland, Litouwen, Slovenië, Finland en Zweden – hebben rituele slachtingen in het algemeen verboden. Hetzelfde geldt voor drie andere West-Europese landen buiten de EU: Noorwegen, Zwitserland en IJsland.

In België is het momenteel alleen illegaal in Vlaanderen, of in het Vlaamse Gewest, een van de drie deelstaten van het federale koninkrijk. Wallonië, zal in september een verbod opleggen. Oostenrijk en Estland passen ook een strikte controle op de praktijk toe, wat het volgens sommige joden bijna onmogelijk maakt.

Geen enkel Europees land verbiedt momenteel niet-medische besnijdenis van mannen.

Als Europa een domino-effect ondervindt waarbij de joodse gewoonten schade wordt toegebracht, zouden de gemeenschappen moeten overwegen om sommige van deze gewoonten aan te passen, stelde Michael Freilich, redacteur van de joodse krant.
“Er is een halacha, en Joden zijn verplicht om dat te doen,” vertelde hij JTA, verwijzend naar de rabbijnse wet. Maar sommige koosjere praktijken zijn ook afgeleid van “rabbijnse gebruiken en doctrine” en kunnen worden aangepast of hervormd.

Sommige orthodoxe rabbijnen maken het met name mogelijk om na het bloeden te bedwelmen – een techniek waarbij de nek van de dieren bijna gelijktijdig met de bewusteloosheid worden doorsneden. Een andere mogelijke toegeving kan voortkomen uit moderne bedwelmingsmethoden, zoals koolstofdioxide, die het dier op een door de joodse wet niet verboden manier kwetsen.

“Eerlijk gezegd, ik kon de rabbijnen mij niet op een zeer overtuigende manier laten uitleggen waarom sommige van deze oplossingen vanuit halakhisch oogpunt niet aanvaardbaar zijn”, aldus Freilich, die orthodox is en die zich verzet tegen overheidsbeperkingen op rituele slachtingen.

Maar sommige rabbijnen, voegt hij eraan toe, “vertelden me dat ze bepaalde oplossingen niet konden goedkeuren omdat het hen zou blootstellen aan aanvallen van hardliners.

Deze discussies “veranderde mijn denkwijze over de koosjere vleeskwestie”, voegde Freilich eraan toe.

Naarmate meer en meer Europese regeringen het ritueel slachten beperken, zei Freilich dat “de noodzaak om de joodse gewoonten aan te passen aan de nieuwe realiteit alleen maar zal toenemen, en ik denk dat we ontwikkelingen zullen zien”.